Diskutime
Arsimi & Pabarazia
Presim të dëgjojmë pikëpamjet tuaja në komentet në facebook!
Disavantazhi
i referohet një gjendjeje të pafavorshme shoqërore, që pengon një person, një komunitet ose një grup shoqëror në aspekte të ndryshme të jetës së tij. Të jesh në disavantazh do të thotë të jesh i privuar nga disa avantazhe të cilat në rrethana të tjera do të kontribuonin në përmirësimin e jetës së dikujt. Për dekada, Bashkimi Evropian ka përdorur kryesisht tregues ekonomikë (të ardhura dhe shpenzime) për të vlerësuar dhe luftuar disavantazhet. Megjithatë, duke qenë se disavantazhi është një problem në shumës, kompleks dhe kontekstual, janë bërë përpjekje të rëndësishme gjatë dy dekadave të fundit për të ndriçuar karakterin shumëdimensional të disavantazhit.
Ky pasurim konceptual i nocionit të disavantazhit dhe kalimi i Bashkimit Evropian nga një perspektivë e ngushtë e të ardhurave në përpjekjet për të integruar treguesit ekonomikë në një tablo më të gjerë të privimit (si çështjet jomonetare si arsimi, punësimi, strehimi dhe shëndetësia) ka qenë e frymëzuar nga qasja e aftësive të *Amartya Sen. Parë nga këndvështrimi i aftësive, disavantazhi nuk është vetëm një çështje e aksesit dhe posedimit të burimeve (mallrave dhe shërbimeve), por edhe një çështje e asaj që një person është në gjendje të bëjë dhe të jetë. Kapaciteti nuk është thjesht aftësi, ajo nuk i referohet thjesht asaj që njerëzit janë në gjendje të bëjnë, por I lirisë së tyre të bëjnë dhe të jenë në mënyra që ata vlerësojnë dhe kanë arsye t’i vlerësojnë. Kjo qasje e zhvendos vëmendjen tonë nga burimet duke u fokusuar në masën që një person ka mundësinë të ketë kontroll mbi ato burime dhe t’i përdorë ato në mënyra të dobishme për mirëqenien e personit.
Shkalla në të cilën dikush ka mundësinë dhe lirinë të jetë dhe të bëjë në mënyra që mundësojnë avantazhe varet nga të ashtuquajturit faktorë konvertimi që përfaqësojnë aftësinë e personit për të transformuar burimet (jo vetëm mallra dhe shërbime, por forma të ndryshme të kapitalit – ekonomik, kulturore, sociale – shih *Pierre Bourdieu) në funksione, domethënë në disa arritje që një person arrin të bëjë ose të jetë – si të ushqehet siç duhet, të jetë në shëndet të mirë, të jetë në gjendje të marrë pjesë në jetën e komunitetit, të ketë respekt për veten dhe kështu me radhë. (Çështja se cilat janë aftësitë thelbësore është ende një çështje debati, lista më e rëndësishme e aftësive themelore njerëzore është zhvilluar nga *Martha Nussbaum, një përkrahëse e famshme e qasjes së aftësive, puna e së cilës u bë shumë influencuese në aspektin se si institucionet dhe organet e BE i qasen disavantazhit dhe varfërisë.) Le të marrim një shembull nga fusha e arsimit që mund të ndriçojë rëndësinë e qasjes së aftësive:
Një fëmijë i aftë me rrethana të mira socio-ekonomike ka një faktor të lartë konvertimi që i mundëson atij të konvertojë për shembull një tabletë në aftësinë për të marrë pjesë në jetën virtuale të komunitetit të shkollës dhe për t’u angazhuar në mësimin autonom dhe të vetërregulluar. Ndërsa një fëmijë me dëmtim të shikimit ose pa akses të duhur në internet (ose energji elektrike) ka një faktor shumë të ulët konvertimi në krahasim me fëmijet e tjerë.
Si përmbledhje, marrja parasysh e aftësisë së një personi për të arritur funksione të caktuara të dobishme u bë një shtesë e rëndësishme konceptuale mbi qasjen mbizotëruese ekonomike ndaj disavantazhit. Prandaj,
Disavantazhi I përfshin të dyja dhe çështjen e të qenit i privuar nga burimet e dobishme dhe çështjen e pamundësisë për të shfrytëzuar burime të caktuara dhe për rrjedhojë pamundësinë për të arritur funksione të dobishme.
Lexime te mëtejshme:
Sen, Amartya (1999). Mallrat dhe aftësitë. Neë Delphi: Oxford University Press.
Bourdieu, Pierre (2002). Format e kapitalit. Në Leximet në Sociologjinë Ekonomike.
(pp. 280–291). Oxford: Blackëell Publishers Ltd.
Nussbaum, Martha C. (2011). Krijimi I Kapaciteteve: Qasja e Zhvillimit Njerëzor. Cambridge: Harvard University Press.
Wolff, Jonathan, & De-Shalit, Avner (2007). Disavantazhi. Oxford: Oxford University Press.
Pabarazia
Eshtë një koncept qendror në teoritë e drejtësisë sociale. Ajo i referohet gjendjeve të të qenit të pabarabartë për sa i përket klasës, gjinisë, përkatësisë etnike, aftësisë dhe aspekteve të tjera të ndryshme të jetës njerëzore, si arsimi, shëndetësia, pjesëmarrja politike, e kështu me radhë. Ekzistojnë dy këndvështrime mbizotëruese për vlerësimin e pabarazisë: 1) pikëpamja e rezultateve sjell problematika në pabarazinë e padrejtë të arritjeve personale në aspektin e pasurisë materiale, kushteve të jetesës, nivelit të arsimimit, shëndetësisë etj; 2) pikëpamja e mundësive sjell problematika në shkallën në të cilën rrethanat personale përcaktojnë rezultatet personale.
Ndërsa qasja ndaj rezultateve ka të bëjë me bërjen e arritjeve personale më të barabarta, dhe kështu e vendos fokusin në “vijën e përfundimit”, qasja ndaj mundësisë ka të bëjë me kompensimin e → disavantazheve duke siguruar një “vend fillestar” të përbashkët. Ndërsa qasja mbizotëruese në strategjitë e bërjes së politikave të BE-së ka qenë modeli i mundësive të barabarta, veprat e *Anthony B. Atkinson kanë qenë me ndikim në theksimin e rëndësisë së modelit të rezultateve. Rëndësia e mesazhit të Atkinson qëndron në faktin se edhe nëse do të ekzistonin mundësi të barabarta, rezultatet e arritshme mund të shpërndahen ende në mënyrë të pabarabartë, të cilat kanë pasoja të drejtpërdrejta për mundësi të barabarta, veçanërisht kur bëhet fjalë për brezin e ardhshëm.
Një qasje e bazuar në rezultate duket mjaft legjitime kur bëhet fjalë për shkrim-leximin e fëmijëve pasi pranohet gjerësisht se çdo fëmijë duhet të bëhet i shkolluar. Një mundësi e barabartë për të lexuar mund të mos jetë e mjaftueshme për të arritur një rezultat të tillë. Në mënyrë të ngjashme, kur bëhet fjalë për arritjet arsimore, një → mundësi e barabartë arsimore mund të mos jetë e mjaftueshme për një nxënës me status shumë të ulët socio-ekonomik qoftë për të mbaruar shkollën dhe për t’u diplomuar (veçanërisht në një → sistem shkollor selektiv) ose për të arritur një pozitë më të mirë socio-ekonomik në krahasim me prindërit e tij. Nëse një nxënës duhet të fillojë të punojë përpara se të mbarojë shkollën (për shkak të statusit social të familjes së tij), atëherë edhe → mundësitë e barabarta arsimore mund të dështojnë të garantojnë nivelin e dëshiruar të →barazisë.
Punimet e fundit të *Richard Ëilkinson dhe *Kate Pickett tregojnë se si rezultatet e pabarabarta ndikojnë dhe përcaktojnë mundësitë. Duke krahasuar provat nga vendet me nivele dukshëm të ndryshme të pabarazisë, ata demonstrojnë se nivelet e rritura të rezultateve të pabarabarta lidhen ngushtë me intensifikimin e disa sëmundjeve të tjera sociale që mund të çojnë drejtpërdrejt në mundësi të pabarabarta: nivele të ulëta të besimit social, sëmundje të shëndetit mendor, jetëgjatësi më të ulët, dhe vdekshmëri foshnjore më e lartë, obeziteti, performancë e dobët arsimore, lindjet e adoleshentëve, vrasjet, normat e burgimit, lëvizshmëria e reduktuar sociale. Ëilkinson dhe Pickett demonstrojnë se: 1) mundësitë e pabarabarta janë thellësisht të ndërthurura me rezultate të pabarabarta (pabarazia e të ardhurave dhe sëmundjet sociale që rezultojnë); 2) pabarazia ushtron efekte të dëmshme në të gjithë shoqërinë; 3) edhe vendet më të pasura, ku kushtet materiale mesatare janë më të mira, mund të kenë relativisht më shumë probleme shëndetësore dhe sociale për shkak të dallimeve ekstreme të të ardhurave midis njerëzve (që do të thotë se pabarazia mund të jetë e lartë në shoqëritë me nivele të ulëta varfërie).
Këtu duket se koncepti i pabarazisë është më i dobishëm sesa koncepti i →disvantazhit: gjuha e pabarazisë ofron një qasje strukturore dhe relacionale, pasi merr parasysh të gjithë shtresëzimin e shoqërisë. Kuptimi i pabarazisë si një marrëdhënie nënkupton që → disavantazhi nuk mund të shkëputet nga avantazhi, privilegji dhe pushteti, që do të thotë gjithashtu se reduktimi efektiv i disavantazhit mund të arrihet vetëm në kurriz të shtresave më të favorizuara të shoqërisë. Me pak fjalë,
pabarazia i referohet gjendjeve të të qenit të pabarabartë për sa i përket rezultateve dhe mundësive, të cilat dy aspekte janë të ndërthurura dhe ushtrojnë efektet e tyre nga fillimi ne fundin e vazhdimësisë avantazh-disvantazh.
Lexime të mëtejshme:
Atkinson, Anthony B. (2015). Pabarazia: Çfarë mund të bëhet? Cambridge: Harvard University Press.
Wilkinson, Richard, & Pickett, Kate (2010). Niveli I shpirtit. Cambridge: Bloomsbury Press.
Pabarazia arsimore
i referohet atyre marrëdhënieve dhe mekanizmave të pabarabartë, të padrejtë për shkak të të cilave disa fëmijë përfitojnë më pak nga sistemi arsimor sesa moshatarët e tyre.
Pabarazia arsimore është një problem social kompleks dhe i shumëanshëm, ashtu si *Donald B. Holsinger dhe *W. James Jacob demonstron duke diferencuar katër aspekte të pabarazive në arsim: 1) pabarazitë që lidhen me shpërndarjen e pabarabartë të burimeve dhe shërbimeve të nevojshme për t’u regjistruar në një shkollë (të ardhurat, transporti, shëndetësia, etj.), dhe aksesi i pabarabartë në arsim si të tilla (për shkak të përjashtimit, ndarjes, diskriminimit e kështu me radhë); 2) pabarazitë lidhur me përqindjen e pabarabartë të produketeve arsimore (cilësia e mësimdhënies, kurrikulat, zhvillimi individual, etj); 3) pabarazitë e lidhura me arritjet dhe rezultatet e pabarabarta arsimore (kualifikimet, kreditet, kompetencat, etj.); 4) pabarazitë që lidhen me realizimin dhe shfrytëzimin e pabarabartë të rezultateve arsimore (arsimimi i mëtejshëm, punësimi, lëvizshmëria sociale, pjesëmarrja politike etj.). Aspekte të tilla të ndryshme të pabarazisë arsimore janë të gjitha të ndërthurura me → pabarazitë sociale dhe ekonomike. Në veprat e saj, Nichole Torpey-Saboe tregon se si shpërndarja e pabarabartë e të ofertës arsimore është në përputhje me statuset dhe rrethanat e veçanta të nxënësve: klasa, përkatësia etnike, gjinia, vendbanimi (veçanërisht ndarja rurale/urbane), kushtet gjeopolitike (veçanërisht në aspektin e zonave të prekura nga konflikti) – të gjitha luajnë një rol të rëndësishëm këtu. Megjithatë, pabarazia arsimore nuk është thjesht produkt i njërit prej këtyre faktorëve, por shfaqet në kryqëzimin e këtyre faktorëve.
Për shembull, në zonat urbane, → përjashtimi arsimor i nxënësve romë mund të ndryshojë nga ato zona rurale ku përqindja e nxënësve romë është më e lartë, dhe për rrjedhojë, → segregimi bazuar në përkatësinë etnike mund të jetë më i rëndësishëm. Megjithatë, →përzgjedhja arsimore e bazuar në klasa mund të jetë më e rëndësishme në zonat urbane, ku shkollat private dhe elitare mund të klasifikojnë dhe zgjedhin fëmijët e klasave të larta. Për më tepër, këta dy mekanizma mund të kryqëzohen në raste të tilla në zonat rurale, kur familjet jo-rome më të mira i nxjerrin fëmijët e tyre nga shkolla lokale rurale dhe i regjistrojnë në një shkollë më prestigjioze të një qyteti më të madh aty pranë (→ fluturimi i bardhë), i cili ngadalë e bën shkollën lokale një institucion të izoluar etnikisht me heterogjenitet të ulët për sa i përket statusit social
Përmbysja e pabarazive arsimore është e rëndësishme jo vetëm për ndikimin e saj të dëmshëm, në të ardhmen në shoqëri, por edhe për efektet e drejtpërdrejta dhe të menjëhershme te fëmijët. Përvoja e përjashtimit, diskriminimit dhe madje edhe përzgjedhjes mund t’i ekspozojë fëmijët ndaj stresit, depresionit, uljes së vetëbesimit, gjë që mund të prishë marrëdhëniet e tyre shoqërore dhe zhvillimin personal. Megjithatë, trajtimi i pabarazive arsimore nuk është i mundur pa adresuar pabarazitë më të gjera në shoqëri. Qasja e problemeve arsimore pa marrë parasysh kontekstin dhe strukturën më të gjerë shoqërore do të ishte izolim teorik, siç e quan *Stephen Ball. Megjithatë, lufta kundër pabarazive arsimore përfshin një luftë kundër çështjeve të tjera sociale, për sa kohë që dikush mendon se arsimi mund të bëjë ndryshim jo vetëm në nivelin e individit, por edhe në nivelin e shoqërisë.
⥄ in tension with → educational disadvantage
Lexime të mëtejshme:
Holsinger, D. B., & Jacob, W. J. (2008). Pabarazia në arsim: Një analizë kritike.
In D. B. Holsinger & W. J. Jacob (Eds.), Pabarazia në Arsim: Perspektiva Krahasuese dhe Ndërkombëtare (pp. 1–33). Hong Kong: Springer.
Torpey-Saboe, N. (2019). Matja e pabarazisë arsimore në vendet në zhvillim. Cham: Palgrave Macmillan.
Ball, S. J. (1997). Sociologjia e Politikave dhe Hulumtimi Kritik Social: Një Rishikim Personal i Politikave të Arsimit dhe Kërkimit të Politikave të fundit. British Educational Research Journal, 23(3), 257–274.
Mundësi të barabarta arsimore dhe Barazi
janë terma të ndërlidhura në studimet arsimore, sepse mundësitë e barabarta arsimore mund të arrihen vetëm përmes barazisë. Mundësi të barabarta në arsim nuk do të thotë trajtim i barabartë, përkundrazi: kërkon trajtim të diferencuar arsimor të nxënësve, përkatësisht edukim të barabartë, i cili merr parasysh prejardhjet e ndryshme sociale, ekonomike, kulturore, → pabarazitë ndaj të cilave fëmijët janë të ekspozuar.
Barazi arsimore nënkupton njohjen e rrethanave të ndryshme të nxënësve dhe shpërndarjen e burimeve arsimore të nevojshme në përputhje me to, në mënyrë që secili nxënës të fitojë një mundësi të barabartë arsimore për të mësuar dhe zhvilluar, si dhe për të pasur një nivel social më të lartë.
Barazia është mjeti me të cilin arsimi mund të zvogëlojë ndikimin që faktorët e preardhjes sociale/gjeografike etj ushtrojnë në rezultatet arsimore të nxënësve. Ekzistojnë dy aspekte të rëndësishme dhe të ndërlidhura të barazisë, siç diskutohet nga *Leonidas Kyriakides et al: njëri lidhet me qasjen e barazisë si një çështje drejtësie, që ka të bëjë me minimizimin e ndikimit të rrethanave sociale në rezultatet arsimore; tjetra lidhet me të kuptuarit e barazisë si një çështje →përfshirjeje, që do të thotë të sigurohet që, pavarësisht nga rrethanat individuale dhe sociale, çdo fëmije t’i ofrohet akses në arsimim cilësor.
Në ilustrim, ka skenarë të ndryshëm të trajtimit të individëve, të cilët kanë akses dhe mundësi të pabarabartë në sistem (duke ndjekur një lojë bejsbolli në këtë rast). Barazia këtu i referohet trajtimit të barabartë: shpërndarja e barabartë e burimeve ekzistuese, duke supozuar se të gjithë do të përfitojnë nga të njëjtat mbështetje. Megjithatë, për shkak të pabarazisë sociale, jo të gjithë po e nisin nga i njëjti vend. Barazia sugjeron që për të garantuar mundësi të barabarta për të gjithë për të shijuar lojën, të njëjtat burime duhet të ndahen në baza të barabarta (pra në mënyrë të pabarabartë), duke bërë dallimin midis individëve sipas parimeve të drejtësisë. Megjithatë, ekziston një skenar i tretë, i cili problematizon barrierat sistemike (të përfaqësuara nga gardhi në foto), të cilat shpesh janë të krijuara në mënyrë të pabarabartë për të shpërblyer grupe të veçanta shoqërore nëpërmjet praktikave diskriminuese. Në këtë skenar të tretë (→çlirimi) burimet u përdorën për hir të heqjes së barrierave sistematike, në mënyrë që të tre të mund ta shikojnë lojën pa pasur nevojë për trajtim të barabartë
Dhe ky skenar, aspekti i çlirimit në arsim (→ edukimi transformues), vë në dukje aspektet problematike të mundësive të barabarta arsimore dhe barazisë. Ndërsa këto koncepte nxisin barazimin e shanseve (vijat e fillimit) dhe reduktimin e ndikimit të preardhjes, megjithatë ato mund të tolerojnë dhe lejojnë pabarazi në aspektin e arritjeve arsimore, arritjeve dhe rezultateve. Për më tepër, siç demonstrojnë *Nicholas R. Johns dhe *Alison J. Green, modeli i barazisë mund të funksionojë si një justifikim i pabarazive sociale dhe ekonomike, duke promovuar barazinë e pikave fillestare dhe drejtësinë e konkurrencës, por duke injoruar drejtësinë e procedurave dhe barazinë e rezultateve.
Nëse do të ekzistonte trajtimi i barabartë arsimor dhe mundësitë e barabarta arsimore, fragmentizimi i fazave të arsimit të detyrueshëm, shtresezimi vertikal dhe horizontal i shkollimit publik do të mundësonte ende akses, kualifikime dhe rezultate të pabarabarta. Megjithatë, kjo nuk do të thotë që modeli i barazisë arsimore duhet të hidhet poshtë, por që së pari, barriera strukturore (→karakteri selektiv, i fragmentizuar i arsimit të detyrueshëm) duhet të hiqet në favor të një sistemi të unifikuar dhe gjithëpërfshirës shkollor që mund të mundësojë rezultate më të barabarta. Megjithatë, modeli dhe programi i barazisë arsimore do të ishte ende i një rëndësie të madhe, sepse garanton trajtimin e ndryshëm dhe të drejtë të nxënësve që janë në baza të pabarabarta.
⥄ in tension with → transformativeeducation → transformative praxis
Lexime të mëtejshme:
Kyriakides, L., Creemers, B., & Charalambous, E. (2018). Dimensionet e barazisë dhe cilësisë në efektivitetin arsimor. Cham: Springer.
Johns, N. R., & Green, A. J. (2009). Barazi, mundësi të barabarta dhe diversitet. Mundësi të Barabarta Ndërkombëtare, 28(4), 289–303.
Origjina e mundësive të pabarabarta arsimore
→ disavantazhi arsimor & modeli i deficitit | segregimi | përjashtimi | shtypja
- Më poshtë janë shpjegime konkurruese për shkaqet e mundësive të pabarabarta arsimore. Mënyra më tradicionale e interpretimit të shkaqeve të mundësive të pabarabarta është vënia e fokusit në disavantazhet arsimore, e cila supozon se ekziston një lidhje shkakë-pasojë midis disavantazhit dhe suksesit arsimor. Quhet modeli i deficitit të pabarazive arsimore.
Modeli i deficitit supozon se fëmijët me disavantazhe “sjellin” pengesat e tyre sociale në shkollë sikur nxënësve t’u mungojnë normat, njohuritë, aftësitë themelore nga pikëpamja edukative.
*Lori Patton Davis dhe *Samuel D. Museus demonstrojnë në detaje se si është i bazuar ky model 1) në qasjen e fajësimit të viktimës; 2) në diskurset raciste që i cilësojnë fëmijët në disavantazh si të mangët; dhe 3) në një qasje elitiste, monokulturore ndaj arsimit.
2. Qasja tjetër fokusohet te segregimi, duke e interpretuar atë si shkakun qendror të mundësive të pabarabarta. Ai supozon se përmes mekanizmave selektivë grupet e avantazhuara arrijnë të përfitojnë privilegje në arsim, dhe duke qenë se → përzgjedhja shkon paralelisht me diskriminimin, ajo çon në ndarjen e fëmijëve me disavantazhe, duke i ekspozuar ata në kushte më të këqija arsimore.
Segregimi (=përzgjedhja+diskriminimi) mund të ndodhë brenda një shkolle kur mësuesit izolojnë një grup të caktuar fëmijësh në një klasë të veçantë; ose ndërmjet shkollave, pasi familjet më të pasura arrijnë t’i çojnë fëmijët e tyre në institucione më të privilegjuara pa u shqetësuar për të pafavorizuarit, të cilët supozohet se kanë mbetur prapa dhe po lenë prapa dhe më të avantazhuarit.
Siç tregon *Këshilli i Evropës, segregimi ndikon në veçanti tek fëmijët romë, fëmijët me aftësi të kufizuara, fëmijët me prejardhje migrante, fëmijët që jetojnë në institucione dhe fëmijët në sistemin e drejtësisë për të miturit.
3. Qasja e tretë nuk i mohon ndikimet negative sociale të segregimit, por thekson rolin e →përjashtimit dhe diskriminimit të fshehtë, i shpjeguar këtu si përjashtimi i një grupi specifik fëmijësh nga mundësitë arsimore nëpërmjet praktikave pedagogjike diskriminuese. Këtu, shkaku i mundësive të pabarabarta qëndron në karakterin elitar, monokulturor të arsimit, i cili privilegjon sjelljet, njohuritë, zakonet kulturore të grupeve të përparuara (~të bardhë, të klasës së lartë, heteroseksualë, të aftë), duke përjashtuar kështu të tjerët (shih *István Nahalka)..
Shkaku i mundësive të pabarabarta është se për shkak të efekteve të përjashtimit dhe diskriminimit të fshehtë, disavantazhet sociale të fëmijëve shndërrohen në disavantazhe arsimore. Një fëmijë me disavantazhe sociale ka të ngjarë të arrijë rezultate më të këqija arsimore sepse arsimi nuk vlerëson njohuritë, aftësitë, zakonet kulturore dhe gjuhën e tij specifike.
4 Qasja e fundit nuk e mohon rëndësinë e segregimit ose përjashtimit, por argumenton se strukturat sociale luajnë një rol të rëndësishëm këtu, por në mënyra të ndryshme nga sa sugjeron modeli i deficitit. Kjo qasje thotë se mundësitë e pabarabarta arsimore janë pasojë e shtypjes sistematike të rrënjosura në pabarazitë sociale (shih *Paulo Freire), të cilat shkolla është krijuar historikisht për ti riprodhuar. Sfida edukative sipas këtij modeli nuk është vetëm ofrimi i mundësive të barabarta për fëmijët për të marrë pjesë në një sistem në thelb të padrejtë i cili bazohet në konkurrencë të pandershme, por edhe të kontestojë, me anë të edukimit, strukturat shoqërore të shtypjes, të cilat prodhojnë pabarazi në arsim.
Lexime të mëtejshme:
Davis, L. P., & Museus, S. D. (2019). Çfarë është të menduarit deficit? Një analizë e konceptualizimeve të të menduarit deficit dhe implikimeve për kërkimin shkencor. NCID Currents, 1(1), 117–130.
Council of Europe. (2017). Luftimi i segregimit të shkollave në Evropë përmes arsimit gjithëpërfshirës: një punim pozicioni. Nahalka, I., & Zempléni, A. (2014). Si ndikon përbërja heterogjene / homogjene e nxënësve të shkollës / klasës në arritjet e nxënësve. In K. Csullog, É. D. Molnár, B. Herczeg, J. Lannert, I. Nahalka, & A. Zempléni. Efektet dhe dallimet. (pp. 91–166). Budapest: Oktatási Hivatal
Freire, P. (1993). Pedagogjia e të shtypurve. London: Penguin Books.
Mënyra për mundësi të barabarta arsimore
→ kompensim | disegregimi | përfshirja | çlirimi
Sipas shpjegimeve të ndryshme rreth → rrënjëve të mundësive të pabarabarta arsimore, ekzistojnë përgjigje konkurruese arsimore të cilat të gjitha përpiqen të bëjnë diçka për mundësitë e pabarabarta.
1 Modeli i deficitit, i cili largohet nga koncepti i → disavantazhit arsimor pohon se arsimi duhet të kompensojë dhe plotësojë mangësitë e nxënësve të pafavorizuar (të supozuara!) në njohuri, aftësi dhe qëndrime, në mënyrë që ata të mund të “kapin hapin” e moshatarëve të tyre më të privilegjuar.
Ky model kompensues shpesh përputhet me konceptin e edukimit të talenteve, i cili thotë se fëmijët e talentuar nuk duhet të “presin” që moshatarët e tyre me deficite t’i arrijnë, por atyre duhet t’u jepet mundësia të zhvillohen sipas “ritmit të tyre të përshpejtuar” të ndarë nga ata nxënës që vetëm do t’i “tërhiqnin prapa”.
Siç tregon * Sally Power, arsimi kompensues është i destinuar të dështojë, pasi nuk kompenson atë që duhet (mungesa e barazisë), ndërsa kompenson atë që nuk duhet (njohuri, aftësi, qëndrime, gjuhë).
2 Qasja që shpjegon rrënjët e mundësive të pabarabarta arsimore bazohet në → segregim argumenton, se zgjidhja arsimore është eliminimi i segregimit – desegregimi. Kjo qasje mendon se nxitja e → integrimit arsimor kërkon transformimin strukturor të sistemit arsimor selektiv.
Programi i disegregaimit mendon se ekziston nevoja për të zhvilluar një sistem shkollor → integrues në të cilin bashkë-arsimimi do të mbizotërojë, jo vetëm në shkolla por edhe në klasa. Eliminimi i segregimit varet nga ri-ndërtimi i të gjithë sistemit shkollor.
Disegregimi është një strategji komplekse, siç diskutohet nga * Fondi i Arsimit Rom: ai ka konsiderata serioze në lidhje me edukimin e mësuesve, përfshirjen e prindërve, vlerësimin institucional
3 Modeli i → përjashtimit thotë se disegregimi është i pamjaftueshëm për sa kohë që nuk pasohet nga transformimi i kulturës pedagogjike. Meqenëse → origjina e mundësive të pabarabarta – sipas këtij modeli – qëndron në atë se disavantazhet sociale shndërrohen në → disavantazhe arsimore përmes praktikës pedagogjike, detyra është të nxisë kulturën e përfshirjes dhe qasjen ndaj arsimit gjithëpërfshirës në politikëbërje si dhe në kulturën e praktikës pedagogjike.
Arsimi gjithëpėrfshirs këtu nuk referohet vetëm → integrimit të nxënësve në klasa heterogjene, por edhe kulturës dhe praktikës pedagogjike të → gjithëpërfshirjes e cila përpiqet të anulojë mënyrat → disavantazhet që përcaktojnë mundësitë arsimore duke vlerësuar diversitetin e nxënësve jo vetëm në aspektin kulturor. por edhe në lidhje me njohuritë, aftësitë, qëndrimet.
Si * Ilektra Spandagou et al. thekson se koncepti i gjithëpërfshirjes është një përpjekje edukative në një kuptim të dyfishtë: si kulturë dhe qasje pedagogjike dhe si një program strukturor që përpiqet të transformojë të gjithë sistemin e shkollimit.
4 Modeli i shtypjes argumenton se si disegregimi ashtu edhe përfshirja janë qëllime të rëndësishme për të arritur → mundësi të barabarta arsimore, megjithatë këto ndërhyrje nuk mund të sfidojnë strukturat themelore të padrejtësive arsimore, ato nuk mund të trajtojnë pabarazinë drastike të rezultateve. E vetmja gjë që këto përpjekje mund të garantojnë janë mundësitë e barabarta në një sistem strukturor të pabarabartë. Ajo që nevojitet, siç argumenton * Peter McLaren, është një pedagogji që i liberalizon nxënësit nga prangat e rendit mbizotërues dhe kështu hedh bazat për rritjen e transformimit sistematik.
Lexime të mëtejshme:
Power, S. (2018). Si duhet t’i përgjigjemi dështimit të vazhdueshëm të arsimit kompensues? Orbis Scholae, 2(2), 19–37.
Roma Education Fund. (2015). Duke bërë që desegregimi të funksionojë! Një paketë mjetesh për desegregimin e zhvilluar nga Fondi i Arsimit të Romëve.
Spandagou, I., Little, C., Evans, D., & Bonati, M. L. (2020). Arsimi gjithëpërfshirës në shkolla dhe mjediset e fëmijërisë së hershme. Singapore: Springer.
McLaren, P. (2015). Pedagogjia e Kryengritjes: Nga Ringjallja në Revolucion (Arsimi dhe Lufta). Neë York: Peter Lang.